تاکنون در جریان خشونت شهروندان ترکیه، دستکم 470 نفر از آنها از سوی پلیس ترکیه بازداشت شده اند و به ده ها خودرو، خانه و مغازه متعلق به مهاجران سوری در شهرهای مختلف ترکیه آسیب جدی رسیده است و در برخی موارد به آتش کشیده شده اند.
در سراسر مرز دو کشور و در بخشهایی از شمال سوریه که ترکیه در آن نفوذ کرده نیز ، سوریها با سربازان ترکیه درگیر شده اند و خودروهای آنها را با سنگ می زنند و پرچمهای ترکیه را پاره کرده و اعتراضات خیابانی می کنند.
نیویورک تایمز به نقل از ناظر میدانی در این منطقه نوشت: خشونت های پراکنده، که حداقل 7 نفر سوری را در این منطقه به کشتن داده ، شکاف های فزاینده ای را در همزیستی بین سوری ها و ترک ها در دو طرف مرز مشترکشان آشکار کرده است. پس از سالها روابط عموما مسالمتآمیز، تغییرات سیاسی اخیر و تشدید نارضایتی اقتصادی شهروندان ترکیه از حضور میلیون ها مهاجر سوری در کشورشان، تنشها را تشدید کرده است.
بسیاری از شهروندان ترکیه از حضور 3.1 میلیون پناهجوی سوری در کشورشان ناراضی اند و آنها را باعث مشکلات اقتصادی از جمله بیکاری می دانند.
مهاجران سوری با حقوق های کمتری از سوی کارفرمایان به کار گرفته می شوند و این مساله در بازار کار کشوری که با تورم بالای 75 درصد دست و پنجه نرم می کند، نارضایتی عمومی ایجاد کرده است.
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، که در سال 2011 روابط خود را با سوریه قطع کرد و از شورشیان داخلی سوریه برای سرنگونی بشار اسد حمایت کرد، هفته گذشته گفت که دیدار با دشمن سابق خود را برای تلاش احیای روابط رد نمی کند.
"ابوسامر الحلبی" یک فعال سوری در استان متشنج ادلب سوریه در گفتوگوی تلفنی با نیویورک تایمز گفت که منطقه "مانند یک بالن در شرف ترکیدن است".
او گفت: "این تنش دلایل عمیقی دارد. بالای میز، ترک ها با ما هستند، اما زیر میز کار دیگری می کنند."
پس از آغاز جنگ داخلی سوریه در سال 2011، ترکیه مرزهای خود را به روی پناهندگان سوری باز کرد. ترکیه اردوگاه هایی را برای اسکان آنها ساخت، میزبان مخالفان سیاسی بشار اسد شد و از شورشیان در شمال سوریه در نبرد با نیروهای دولتی حمایت کرد و حالا از نظر منتقدان داخلی اردوغان، بهای این سیاست اشتباه خود را با تشدید شکاف ها و تنش های داخلی می پردازد.
در سالهای اخیر، زمانی که جنگ داخلی سوریه به بن بست رسیده بود، ترکیه نیروهای خود را به مناطق تحت کنترل شورشیان سوریه در امتداد مرز منتقل کرد و سربازان خود را در طول خط مرزی در عمق خاک سوریه مستقر کرد و با گروههای شورشی پیوندهای تنگاتنگی برقرار ساخت. منطقه امنی که امیدوار بود پناهجویان سوری از ترکیه به آن بازگردند.
اما تعداد نسبتا کمی از پناهجویان سوری حاضر شدند به این منطقه برگردند و میلیون ها سوری هم اینک در سراسر ترکیه پراکنده شده اند. طی بیش از یک دهه گذشته بسیاری از این پناهجویان سوری عموما به طور مسالمت آمیزی در کنار میزبانان ترک خود زندگی کرده اند و بسیاری از آنها زبان ترکی را یاد گرفته و در جامعه ترکیه ادغام شده اند و فرزندان خود را به مدارس ترکیه می فرستند. در حالی که برخی نیز شروع به کسب و کار کرده و بسیاری از آنها دستمزد پایینی در مشاغل تولیدی و کشاورزی دریافت می کنند.
بسیاری از شهروندان ترکیه با اجازه ورود به تعداد زیادی از مهاجران سوری به این کشور مخالف بودند و از سال 2018 که بحران اقتصادی گریبانگیر ترکیه شده و باعث شده بسیاری از ترکیه ای ها احساس فقر بیشتری کنند، دیدگاه آنها نسبت به مهاجران سخت تر شده است و برخی رسانه ها و محافل نیز به این خشم دامن می زنند.
ناآرامی های این هفته با ادعایی در روز یکشنبه آغاز شد مبنی بر اینکه یک مرد سوری یک دختر 7 ساله از خویشاوندان خود را در یک حمام عمومی در شهر "کایسری" در مرکز ترکیه مورد تعرض جنسی قرار داده است. مقامات ترکیه گفتند که این مرد دستگیر شده و دختر و مادر و خواهران و برادرانش در حین تحقیق پلیس تحت حمایت دولت قرار گرفتند.
بر اساس تصاویر منتشر شده در شبکه های اجتماعی و پخش شده توسط شبکه های تلویزیونی ترکیه، در آن شب، مردان خشمگین در کایسری به خودروها، مغازه ها و خانه های مهاجران سوری حمله کردند و برخی را به آتش کشیدند.
روز دوشنبه، حملات مشابهی در دهها شهر دیگر از جمله هاتای، قونیه و استانبول اتفاق افتاد و مردان با باتوم در محلههایی که سوریها زندگی میکنند راهپیمایی کرده و به ساختمانهای آنها سنگ پرتاب کردند. بر اساس تصاویری که رسانه های خبری ترکیه پخش کردند، در شهر "قاضی آنتپ" گروهی از مردان یک مرد سوری را محاصره کردند و با چاقو به پای او را مجروح کردند.
اردوغان روز دوشنبه در جمع شهرداران حزب حاکم عدالت و توسعه، با محکوم کردن خشونت ها، مخالفان سیاسی خود را به تحریک شهروندان ترکیه علیه مهاجران سوری متهم کرد.
اردوغان گفت: "ما با دامن زدن به بیگانه هراسی و نفرت علیه پناهندگان در جامعه به جایی نخواهیم رسید". او افزود که این حملات توسط "گروه کوچکی" با الهام از "گفتمان مسموم مخالفان" انجام شده است.
روز سه شنبه "علی یرلیکایا" وزیر کشور ترکیه در شبکه های اجتماعی نوشت که نیروهای امنیتی 474 نفر را در ارتباط با خشونت ها بازداشت کرده اند.
با انتشار اخبار حملات شهروندان ترکیه به مهاجران سوری، در برخی شهرهای مرزی سوریه که ارتش ترکیه در آنجا مستقر است، علیه نیروهای ترکیه تظاهرات شد و معترضان سوری خودروها و نیروهای ارتش ترکیه را هدف قرار دادند و شهروندان ترکیه را به نژادپرستی نسبت به سوری ها متهم کردند.
به گفته فعالان در آن منطقه، نگرانی از این که دولت ترکیه در حال بررسی راههایی برای احیای روابط با اسد است، خشم عمومی برخی گروه های مسلح مخالف دولت سوریه را در این مناطق تشدید کرده است، سناریویی که به گفته آنها میتواند سوریهایی را که در مناطق خارج از کنترل دولت زندگی میکنند به خطر بیاندازد.
ناآرامیها در شهرهای سراسر شمال سوریه علیه ترکیه ادامه دارد و شورشیان و معترضان با نیروهای ترکیه مقابله میکنند. به گفته دیده بان حقوق بشر سوریه، تظاهرات کنندگان روز دوشنبه سعی کردند به مقر اداره تحت حمایت ترکیه در شهر "عفرین" یورش ببرند که منجر به درگیری هایی شد که به کشته شدن 7 نفر سوری انجامید.
ارتش ترکیه با عقب نشینی موقت از برخی مواضع و تقویت برخی دیگر و نیز بستن گذرگاههای مرزی بین ترکیه و سوریه، در روز سهشنبه به این حملات پاسخ داده است.