هرآنچه باید از حادثه متروپل بدانید! / بررسی فاجعه متروپل آبادان

ساعت حدود 12:20 ظهر 2 خرداد 1401 بود که در خیابان امیری به عنوان مرکزی ترین نقطه تجاری آبادان، فاجعه هولناک ریزش ساختمان متروپل در یک هوای گرم و آفتابی رخ داد.

کارگران در این ساختمان نیمه کاره مشغول کار بودند ولی در طبقه همکف از ماه‌ها قبل فعالیت‌ مغازه ها آغاز شده بود و رهگذران در رفت و آمدند که ناگهان ساختمان متروپل فرو ریخت. این حادثه 43 کشته و 30 نفر مصدوم داشته‌است. روزهای سخت که مردم به کمک امدادرسانان شتافتند.

از پخت و پز غذا گرفته تا کمک به عملیات تجسس در ساختمان. در میان بغض‌های سختی که در گلوی خود پنهان کردند اما با راه‌اندازی ایستگاه‌های مردمی شبانه‌روزی توزیع غذا، آب آشامیدنی و … در کنار امدادگران ایستادند.

ظرف ۲ ماه پرونده‌های کیفری به سرانجام رسید

رئیس قوه قضائیه دوشنبه (اول خرداد) طی سخنانی در نشست شورای عالی قوه قضائیه اظهار کرد: ظرف تنها دو ماه پرونده‌های کیفری متروپل به سرانجام رسید و 80 درصد پرونده حقوقی متروپل هم پیش رفته است.

حجت‌الاسلام محسنی اژه‌ای افزود: آسیب شناسی و کارشناسی قوه قضائیه در مورد متروپل در اختیار دستگاه‌های مربوطه قرار گرفت. امیدواریم آنان نیز این مقوله را مطمح‌نظر قرار دهند تا در آینده شاهد وقوع این قبیل حوادث ناگوار و تلخ نباشیم.

وی عنوان کرد: در قضیه رسیدگی به حادثه متروپل، قوه قضائیه مسئله محوری را در دستورکار قرار داد و رسیدگی به این حادثه از مصادیق رویکرد مسئله‌محورانه دستگاه قضایی است.

احکام نهایی محکومان حادثه متروپل

دادستان مرکز استان خوزستان نیز در تاریخ ۲۴ آذر ماه سال ۱۴۰۱ اعلام کرد: پس از حدود ۶ ماه از حادثه فروریختن ساختمان متروپل آبادان و روند دادرسی ۲۱ نفر از متهمان پرونده، احکام نهایی محکومان در دادگاه تجدید نظر صادر و به مرحله اجرا رسید.

صادق جعفری چگینی با اعلام این خبر بیان کرد: هر کدام از محکومان به سه سال حبس تعزیری و پرداخت دیه به خانواده و ورثه جان‌باختگان حادثه، اقامت اجباری، انفصال از خدمات دولتی و عمومی، لغو پروانه اشتغال و منع اشتغال در حرفه مهندسی ساختمان محکوم شدند.

شرایط ریزش متروپل به اندازه‌ای سخت بود که همچنان در کوچه پس کوچه‌های آبادان در خصوص آن صحبت می‌شود. روایت‌های ناتمام و پُر از غصه‌ای که هر قلبی را آزرده خاطر می‌کند.

همچنان بسیاری از آبادانی‌ها وقتی از مقابل زمین محل ساختمان متروپل واقع در خیابان امیری عبور می‌کنند، ناخداگاه توقف کرده و با ناراحتی و گاهاً بغض به آن فضا نگاه می‌کنند.

امروز در حالی دومین سالگرد یکی از تلخ‌ترین حادثه‌های آبادان و ایران است.

صفر تا صد شناسایی جسد عبدالباقی مالک متروپل آبادان + عکس

در این میان با طرح برخی شایعات و ابهامات درخصوص متوفی حسین عبدالباقی که هویت وی از طریق بررسی‌های انجام شده و از جمله روش‌های بیومتریک (اثر انگشت) به انجام رسیده بود، لزوم انجام آزمایش ژنتیک مطرح و اقدامات لازم انجام شد.

وی افزود: با بررسی پیکر و عدم مشاهده تخریب بافتی، نمونه‌گیری طبق دستورالعمل‌های موجود سازمان از بافت‌های عمقی (عضله) انجام شد و با توجه به اولویت تعیین هویت متوفی، آزمایش به صورت خارج از نوبت انجام و پروفایل ژنتیکی استحصال و فرآیند مقایسه تطبیقی با پروفایل ژنتیکی مادر و ۳ فرزند وی توسط نرم افزار اختصاصی انجام شد.

رئوفیان ادامه داد: براساس محاسبات آماری، احتمال صحت روابط مذکور در هر ۴ مورد، بین متوفی با مادر بیولوژیک و فرزندانش، ۹۹.۹۹۹۷ % به دست آمد؛ لذا هرگونه شبهه‌ای در مورد صحت این پاسخ و احراز هویت متوفی رد می‌شود.

رئیس بانک اطلاعات هویت ژنتیک ایران گفت: با توجه به استحصال پروفایل ژنتیکی منسوبین درجه یک مفقودین اعلامی در این حادثه، تا کنون دو نفر از این عزیزان از طریق آزمایش ژنتیک شناسایی شده‌اند.

وی افزود: آنچه حائز اهمیت است شناخت فرایند تشخیص هویت، آگاهی به فرآیندهای تشخیص هویت از طریق آزمایش ژنتیک و توانایی‎های سازمان پزشکی قانونی کشور در این بخش و سوابق اقداماتی است که سازمان در کارنامه دارد.

رئوفیان گفت: این سازمان در حوادث مختلفی مانند زلزله بم، زلزله کرمانشاه، حادثه حله، حادثه ریزش ساختمان پلاسکو، حادثه قطار تبریز به مشهد، حادثه کشتی سانچی و… با تلاش شبانه روزی و بی وقفه شناسایی و تعیین هویت پیکرهای قربانیان را انجام داده است.

وی افزود: حوادثی که بعضاً به مراتب شدیدتر و از نظر تعداد تلفات وسیع تر از حادثه متروپل بود، در تمام این حوادث تحویل پیکرها با رعایت دقیق استانداردهای علمی و در کوتاه ترین زمان ممکن انجام شده است.

رئیس بانک اطلاعات هویت ژنتیک ایران تصریح کرد: تنها توجه به انجام فرآیند تشخیص هویت پیکرهای به جا مانده از حادثه هواپیمای اکراینی که شامل بیش از هزار نمونه از پیکرها و منسوبین درگذشتگان بوده است که در زمانی کوتاه کار استحصال پروفایل و مقایسه آن‌ها انجام و پیکرها به خانواده‌های این عزیزان تحویل شد، می‌تواند موید این امر باشد.

وی افزود: این در حالی است که تعدادی از این درگذشتگان غیر ایرانی و یا دارای تابعیت دو گانه بوده و پیکرهایشان پس از شناسایی به کشورهای مربوط تحویل شده و با وجود بررسی مجدد، هیچگونه مغایرتی در خصوص تعیین هویت پیکرها از سوی سایر کشورها گزارش نشده است.

رئوفیان تاکید کرد: امیدواریم در زمان بروز حوادث و با توجه به نگرانی‌های حاکم بر خانواده عزیزان درگیر در حادثه و در کنار فشار کاری و روانی وارده بر دستگاه‌ها و افراد درگیر در مدیریت حوادث، افراد و رسانه‌ها، از گمانه زنی‌های بی مورد و استناد به اظهارات غیرکارشناسانه افراد بی یا کم اطلاع و غیر متخصص و ایراد اتهام و یا بیان مطالب غیرعلمی اجتناب کند.

فیلم تلخ سرمزار مریم قربانی کافه مری متروپل آبادان

مالک متروپل که بود؟

متروپل نام برج‌های دوقلویی بود که توسط هلدینگ حسین عبدالباقی در آبادان ساخته و راه‌اندازی شد، مجموعه‌ای از امکانات تجاری در این ساختمان سبب شد به سرعت دیده و شناخته شود، اما پایان تلخ آن نه برای مردم آبادان خوش بود و نه برای سازنده آن.

یکی از حواشی فرو ریختن ساختمان متروپل مرگ مالک آن یعنی حسین عبدالباقی بود. بلافاصله بعد از وقوع این حادثه حمید مرانی‌پور دادستان ویژه آبادان گفت: حکم بازداشت مالک ساختمان متروپل را صادر کرده است.

اما بعد از آن صادق جعفری چگنی، دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان خوزستان گفت: مالک و پیمانکار اصلی ساختمان که از متهمان بوده و دستور بازداشت وی نیز صادر شده بود و در جریان ریزش ساختمان در محل حضور داشت در جریان این حادثه جان خود را از دست داد.

همین جملات ضد و نقیض سبب شد بسیاری درباره زنده ماندن حسین عبدالباقی گمانه‌زنی کنند، اما جعفری چگنی، دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان خوزستان در واکنش به شایعه زنده ماندن مالک متروپل گفت: شایعاتی که در خصوص زنده بودن مالک ساختمان مطرح است، کاملا تکذیب می‌شود زیرا هویت فرد، توسط اداره تشخیص هویت نیروی انتظامی تایید و خانواده وی جسد را شناسایی کردند.

او اظهار کرد: بلافاصله پس از وقوع حادثه، دستور بازداشت نامبرده و تعدادی از متخلفان و مسببان حادثه از سوی مرجع قضایی صادر شده بود که تعدادی از آن‌ها بازداشت شده‌اند. باتوجه به‌ کشف اسناد هویتی حسین عبدالباقی، مالک برج متروپل و یکی از متهمان اصلی پرونده در البسه‌ یکی از قربانیان حادثه که غیر قابل تشخیص بوده، دستورات مقتضی جهت تشخیص هویت متوفی از طریق واحد تشخیص هویت فراجا و پزشکی قانونی صادر شد که در نهایت هویت وی مورد تایید قرار گرفت.

همچنین رئوفیان، رئیس بانک اطلاعات هویت ژنتیک ایران درباره نحوه "شناسایی جسد حسین عبدالباقی" توضیحاتی ارائه کرد. وی گفت: با طرح برخی شایعات و ابهامات درخصوص متوفی حسین عبدالباقی که هویت وی از طریق بررسی‌های انجام شده و از جمله روش‌های بیومتریک (اثر انگشت) به انجام رسیده بود، لزوم انجام آزمایش ژنتیک مطرح و اقدامات لازم انجام شد. با بررسی پیکر و عدم مشاهده تخریب بافتی، نمونه‌گیری طبق دستورالعمل‌های موجود سازمان از بافت‌های عمقی (عضله) انجام شد و با توجه به اولویت تعیین هویت متوفی، آزمایش به صورت خارج از نوبت انجام و پروفایل ژنتیکی استحصال و فرآیند مقایسه تطبیقی با پروفایل ژنتیکی مادر و ۳ فرزند وی توسط نرم افزار اختصاصی انجام شد. براساس محاسبات آماری، احتمال صحت روابط مذکور در هر ۴ مورد، بین متوفی با مادر بیولوژیک و فرزندانش، ۹۹.۹۹۹۷ % به دست آمد؛ لذا هرگونه شبهه‌ای در مورد صحت این پاسخ و احراز هویت متوفی رد می‌شود.

در نهایت پس از ۲۲ روز پیکر حسین عبدالباقی نیمه شب در زادگاهش ، روستای دهاقان، محله عطاآباد استان اصفهان به خاک سپرده شد.

نبش قبر برادر مالک متروپل

از حواشی دیگر حادثه متروپل قتل برادر مالک ساختمان متروپل بود، حسان عباسپور، معاون استاندار خوزستان و فرماندار ویژه آبادان یک مرداد گفت: ظهر امروز (۱ مرداد ۱۴۰۱) افراد ناشناس اقدام به تیراندازی به مجید عبدالباقی در مجتمع مسکونی وی کردند.وی به بیمارستان نفت آبادان منتقل و به علت شدت جراحت وارده تحت درمان و احیا قرار گرفته است.

بلافاصله بعد از آن رسانه‌ها نوشتند برادر عبدالباقی که توسط افراد ناشناس مورد حمله مسلحانه قرار گرفت فوت کرد. دادستان مرکز استان خوزستان تصریح کرد: دادستان شهرستان آبادان بلافاصله پس از وقوع حادثه با حضور در محل مذکور، با تشکیل پرونده قضایی در دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان آبادان، موضوع را مورد بررسی قرار داد و تحقیقات اولیه در حال انجام است. با این وجود دوم مرداد ۱۴۰۱ مأمورین پلیس آگاهی استان خـوزستان و آبادان موفق به دستگیری عاملین به قتل رساندن مجید عبدالباقی شدند.

سرهنگ حسین زلقی، فرمانده انتظامی آبادان گفت: کارآگاهان پلیس آگاهی با رصد اطلاعاتی و اقدامات خاص پلیسی پنج نفر از عاملان طراحی و تیراندازی را در کمتر از ۲۴ ساعت شناسایی و با هماهنگی مرجع قضائی در عملیات‌های منسجم و غافلگیرانه دستگیر کردند.

سردار مهدی حاجیان، سخنگوی فرماندهی کل انتظامی کشور انگیزه عاملان قتل برادر مالک ساختمان متروپل در آبادان را اختلافات شخصی اعلام کرد.

اما این تنها حاشیه فوت مجید عبدالباقی نماند، چند روز بعد (۶ مرداد ۱۴۰۱) قبر مجید عبدالباقی برادر حسین عبدالباقی مالک متروپل که در کنار برادرش در استان اصفهان به خاک سپرده شده بود ، گشوده شد.

مرتضی رعیتی دادستان عمومی و انقلاب شهرستان دهاقان با اشاره به نبش قبر مجید عبدالباقی در محله عطاآباد شهر دهاقان اظهار داشت: این اقدام توسط دو نفر که اهل آبادان بوده‌اند با هدف این‌که آیا فرد مدفون مجید عبدالباقی است یا خیر، انجام شده و افراد مذکور پس از این اقدام به آبادان بازگشتند. پس از انجام نیابت قضایی، افرادی که ساکن آبادان بوده‌اند دستگیر شدند.